દશકો સુધી ટીવી પર રાજ કરવા વાળી સિરિયલ ને આ રીતે મળ્યા હતા સીતા, રામ અને લક્ષ્મણ ના કિરદાર નિભાવનાર..
જ્યારે આપણે ‘સીતા રામ ચરિત, અતિ પાવન, મધુર સરસ ઔર અતિ મન ભાવન…’ ના બોલ વાગતા કલાકો સુધી મધુર સુર વાણી ની સાથે આપણા કાન માં પ્રવેશ કરે છે તો સ્વતઃ આપણ ને રામાયણ ની યાદ આવે છે. રામાયણ અને મહાભારત જેવી ટીવી સિરિયલો દર વખતે બનાવવામાં આવતી, પરંતુ રામાનંદ સાગરની રામાયણ અન્યની તુલનામાં ઇતિહાસમાં એક સીમાચિહ્નરૂપ સાબિત થઈ. રામાનંદ સાગરની રામાયણ આજે પણ ભારતીય દર્શકોના દિલમાં છે.
પ્રેક્ષકોના આ માટેના પ્રેમનો અંદાજ એ વાત પરથી લગાવી શકાય છે કે દેશમાં લોકડાઉન દરમિયાન જ્યારે રામાયણ દૂરદર્શન પર ફરીથી પ્રસારિત કરવામાં આવી હતી, ત્યારે તે કલ્પનાથી આગળના તમામ ટીઆરપી રેકોર્ડ્સને પ્રવાહિત કરતી હતી. ફક્ત સામાન્ય પ્રેક્ષકો જ નહીં, પણ કેન્દ્રીય મંત્રી પ્રકાશ જાવડેકર અને અશ્વિનીકુમાર ચૌબે જેવી રાજકીય હસ્તીઓ પણ આ ક્ષણનો ભાગ બની હતી. લોકડાઉન દરમિયાન ઘરમાં બેસીને, જ્યારે આખા કુટુંબીજનોએ સાથે મળીને રામાયણ જોઈ ત્યારે 1987 ની યાદો તાજી થઈ. રામાનંદ સાગરની રામાયણ કોઈ દાયકા કે સમયની નથી પરંતુ તેમણે બધાજ જમાના ને પોતાના બનાવી લીધા છે અને કાળચક્ર પર વિજય થઇ છે.
પરંતુ આ બધાની વચ્ચે તમારા ઘણા લોકોના મનમાં એક સવાલ પણ આવશે કે સીતા, રામ અને લક્ષ્મણની ભૂમિકા નિભાવવા માટે પસંદગી કેવી રીતે થઈ? કેવી રીતે ઓડિશન્સ લેવામાં આવ્યું હશે અને કોણે તેમાં ભગવાનનું રૂપ જોયું હશે? કારણ કે માનવ શરીરને કલાથી બતાવવું અને તેમાં ભગવાનની ઝલક બતાવવી તે ખરેખર એક મોટો પડકાર હતો. આ સિવાય ભાષાકીય સમૃદ્ધિ પણ મોટી ચિંતા હતી. શુદ્ધ શ્લોકો અને ધારદાર ભાષાવાળા અક્ષરો પસંદ કરવાનું એટલું સરળ નહોતું. બાદમાં અભિનેતાઓએ રામાયણમાં જ પાત્રો ભજવતા હોવાનું બહાર આવ્યું હતું. તેમની પસંદગીની કહાની ખૂબ રસપ્રદ છે.
કોઈપણ પાત્રને અમર બનાવવા માટે, કલાકાર માટે તે ભજવવું જરૂરી છે. કંઈક એવું જ રામાયણના પાત્રો સાથે બન્યું. જેમાં દિપીકા ચીખલીયા, અરૂણ ગોવિલ અને સુનિલ લહિરી સીતા, રામ અને લક્ષ્મણની ભૂમિકામાં હતા. કપિલ શર્માની કોમેડીમાં આ ત્રણે મળીને આખી કહાની ખોલી હતી.
View this post on Instagram
અરુણ ગોવિલે કહ્યું હતું, ‘એક દિવસ મને ખબર પડી કે સાગર સાહબ (રામાનંદ સાગર) રામાયણ બનાવવાના છે. ખબર નથી કેમ મને લાગ્યું કે મારે રામજી ની ભૂમિકા નિભાવવી છે. હું તેની પાસે ગયો અને કહ્યું કે તમે રામાયણ બનાવી રહ્યા છો, મારે રામજી ની ભૂમિકા ભજવવી છે. સાગરજી જાડા ચશ્માં પહેરતા હતા, પરંતુ તે જોતા મોટું મોટું હતા. પહેલા તો તે વિચારમાં પડી ગયા અને પછી કહ્યું કે સમય આવશે ત્યારે જણાવીશું. પછી સમય આવ્યો, તેઓએ મારું ઓડિશન લીધું અને હું રિજેક્ટ થઇ ગયો. તેમના પુત્ર આનંદ જી મને ભરતની ભૂમિકા ભજવવાનું કહેતા રહ્યા અને તેની યોગ્યતાઓ ગણાવતા રહ્યા. પણ મેં કહ્યું, હું રામની ભૂમિકા નિભાવવા આવ્યો છું. જો હું તે માટે સચોટ નથી, કોઈ વાંધો નહિ. પછી એક દિવસ સાગર સાહેબનો ફોન આવ્યો અને તેણે પૂછ્યું તમે શું કરો છો? મેં કહ્યું હું ઘરે છું. આ જાણીને તેણે મને ઘરે બોલાવ્યો. કહ્યું કે અમારી પસંદગી સમિતિએ નિર્ણય કર્યો છે પરંતુ રામ તમારા જેવા મળી શક્યા નથી. આ રીતે મને રામની ભૂમિકા મળી.’
View this post on Instagram
આની આગળ, અરુણ ગોહિલ કહે છે, ‘મને રામની ભૂમિકા મળી, પણ હું રામ બની શકતો ન હતો. મારો મેકઅપ થઈ ગયો, કોસ્ચ્યુમ તૈયાર હતો, પણ હું ભગવાન નહિ માણસની જેમ દેખાતો હતો. આ પછી મેં ઘણું વિચાર્યું. ત્યારે મને યાદ આવ્યું કે રાજશ્રી પ્રોડક્શન્સના રાજકુમાર બરજાત્યા જી, જેમણે મને કહ્યું હતું કે કે અરુણ તમારું સ્મિત ખુબજ સારું છે. તેનો ઉપયોગ કોઈક વાર કરો. મેં તે સ્મિતને ફક્ત મારા પાત્રમાં મૂકી દીધું છે. પરંતુ તે સ્મિત દ્રશ્ય પ્રમાણે ખૂબ વધ ઘાટ રહ્યા કરતુ હતું. જ્યારે ભગવાન રામ કહેતા કે હું ભગવાન છું પણ ઇન્સાન છું, ત્યારે તેણીની સ્મિત જુદી હતી. આ રીતે હું દરેક મૂડ અનુસાર અલગ સ્મિત કરતો હતો ‘. તો આ રીતે 1987 ની રામાયણ અને પ્રેક્ષકોને તેમના રામ મળ્યા. એવું પણ કહેવામાં આવે છે કે તેમને રામાયણમાં કાસ્ટ કરતા પહેલા તેમને ‘વિક્રમ ઓર બેતાલ’ માં એક ભૂમિકા આપવામાં આવી હતી જેથી દેખાવ અને અભિનયની પરીક્ષણ અને સુધારણા થઈ શકે.
તે જ સમયે, અરુણ ગોહિલ એમ પણ કહે છે કે રામની છબી તેમની પાસેથી આત્મસાત કરવામાં આવી હતી જેથી તે પોતે પણ તેને અલગ ન કરી શકે. તેણે બીજી ઘણી ટીવી સિરિયલો અને પ્રોજેક્ટ્સમાં કામ કર્યું, પણ તેને સંતોષ મળ્યો નહીં. પોતાને રામ તરીકે જોયા પછી, તે કોઈ અન્ય ભૂમિકામાં પોતાને સ્વીકારી શક્યા નહીં. આ પછી, તેમણે વિચાર્યું કે જે આપણી પાસે છે તે સાચવવું જોઈએ. આ રીતે, તેને સંતોષ મળ્યો.
રામની જેમ લક્ષ્મણને પણ એક રસિક કથા છે. તેમણે રામાયણના સ્ટારકાસ્ટના સ્ટારડમનો ઉલ્લેખ કર્યો. જણાવ્યું હતું કે એકવાર તેઓ ચાહકોના ટોળાથી ઘેરાયેલા હતા. તેમણે એમ પણ કહ્યું હતું કે તેમણે રામાયણ પછી પણ વધુ પાત્રો ભજવ્યાં છે, પરંતુ તેમને સમજાયું કે માત્ર શ્રેષ્ઠ પાત્રો જ કરશે, કારણ કે લક્ષ્મણની છબીને અસર ન કરવી જોઈએ. તેમજ સુનિલ લહિરીએ લોકોનો દિલથી આભાર માન્યો હતો. કહ્યું કે આવી વ્યસ્ત દુનિયામાં જ્યાં લોકો બધુ ભૂલી જાય છે, આપણે આજે પણ તેમને યાદ રાખ્યા છે અને લોકો સમાન પ્રમાણમાં પ્રેમ, સ્નેહ અને આદર આપે છે. હું આ માટે ભગવાનનો ખૂબ આભારી છું.
રામાયણમાં સીતાની ભૂમિકા નિભાવનાર દીપિકા ચીખલીયાએ જણાવ્યું હતું કે આ સીરિયલ સમાજની મહિલા અભિનેત્રીઓને માન આપે છે. રામાયણ પછી તેણે ઘણી પ્રાદેશિક ફિલ્મો કરી હતી. અભિનેત્રીઓને જોતી વખતે લોકો સીટી વગાડતા હતા, પરંતુ રામાયણમાં સીતાની ભૂમિકા ભજવ્યા બાદ તેને ખૂબ માન મળ્યું, જેના માટે તે હંમેશા ખુશ રહેતી. તેણી ઇચ્છતી નહોતી કે લોકો તેને જોતી વખતે સીટી વગાડે. તેથી તે ક્યારેય સીતાની છબી તોડવા માંગતી ન હતી.
View this post on Instagram
ગયા વર્ષે કોરોના લોકડાઉનમાં રામાયણ દૂરદર્શન પર ફરી પ્રસારિત કરવામાં આવી હતી, ત્યારે લોકો પ્રત્યેનો તેનો જુસ્સો પહેલા જેવો જ દેખાતો હતો. આ પ્રસંગે ગત વર્ષે એપ્રિલમાં દીપિકા ચિખલીયાએ પણ ઇન્સ્ટાગ્રામ પર એક પોસ્ટ શેર કરી હતી, જેમાં પૂર્વ વડા પ્રધાન રાજીવ ગાંધી રામાયણની ટીમ સાથે જોવા મળ્યા હતા. દીપિકાએ લખ્યું ‘આ પહેલી વાર હતું જ્યારે અમારું સન્માન કરવામાં આવ્યું. અમને સમજાયું કે આપણે રામાયણના વારસોનો ભાગ બની ગયા છે. અમે ઇતિહાસ રચ્યો છે. મને તે દિવસ યાદ છે જ્યારે અમને દિલ્હીથી વડા પ્રધાનને મળવાનો ફોન આવ્યો હતો.’
View this post on Instagram
તો આ 1987 ની રામાયણ સ્ટારકાસ્ટની કહાની હતી. પ્રેક્ષકો ને આ રીતે મળ્યા હતા તેમના પ્રિય રામ, લક્ષ્મણ અને સીતાજી, જેમનો અભિનય આજે પણ ઓછો નથી થયો. અને કદાચ આવનારા સમય માટે પણ તે સિગ્નેચર સ્ટેટસ છોડી ગયા. તે સમયમાં વપરાતા ડાયલોગ, સંગીત, મોશન અને ગ્રાફિક્સ આજના કરતા વધારે જૂનાં છે, પરંતુ લોકો તેમને જોઈને હજી પણ જોડાયેલા અનુભવ કરે છે. કારણ કે કહે છેને કે ‘ઓલ્ડ ઇઝ ગોલ્ડ’.
